ఆర్ఎస్ఎస్ – బీజేపీ సంబంధం: ఒక విశ్లేషణాత్మక దృక్పథం
Image Source : news9
డాక్టర్.కోలాహలం రామ్ కిశోర్
రాష్ట్రీయ స్వయంసేవక్ సంఘ్ (ఆర్ఎస్ఎస్) మరియు భారతీయ జనతా పార్టీ (బీజేపీ) మధ్య సంబంధం భారత రాజకీయ, సామాజిక దృశ్యంలో కీలకమైన అంశం. ఆర్ఎస్ఎస్, 1925లో కేశవ్ బలిరాం హెడ్గేవార్ చేత స్థాపించబడిన ఒక సాంస్కృతిక సంస్థగా పిలవబడుతుంది, అయితే దాని రాజకీయ ప్రభావం బీజేపీ ద్వారా స్పష్టంగా కనిపిస్తుంది. బీజేపీ, 1980లో భారతీయ జనసంఘ్ నుంచి ఉద్భవించిన రాజకీయ పార్టీ, ఆర్ఎస్ఎస్ యొక్క హిందుత్వ సిద్ధాంతాన్ని రాజకీయ వేదికపై అమలు చేస్తుంది.
చారిత్రక నేపథ్యం:
ఆర్ఎస్ఎస్ – బీజేపీ సంబంధం 1951లో భారతీయ జనసంఘ్ స్థాపనతో మొదలైంది. శ్యామా ప్రసాద్ ముఖర్జీ ఆధ్వర్యంలో ఏర్పడిన జనసంఘ్, ఆర్ఎస్ఎస్ యొక్క రాజకీయ శాఖగా పనిచేసింది. 1980లో జనసంఘ్ బీజేపీగా మారినప్పటికీ, ఆర్ఎస్ఎస్ దాని భావజాల మూలంగా ఉంది. హిందుత్వ, జాతీయవాదం మరియు సామాజిక సమన్వయం వంటి ఆర్ఎస్ఎస్ సిద్ధాంతాలు బీజేపీ మేనిఫెస్టోలో ప్రతిబింబిస్తాయి. ఉదాహరణకు, 1990లలో రామ జన్మభూమి ఉద్యమంలో ఆర్ఎస్ఎస్ శాఖలు మరియు విశ్వ హిందూ పరిషత్ (వీహెచ్‌పీ) ద్వారా స్వయంసేవకులను సమీకరించి, బీజేపీకి రాజకీయ లాభం చేకూర్చింది. ఈ ఉద్యమం 1992లో బాబ్రీ మసీదు కూల్చివేతకు దారితీసింది, దీని ఫలితంగా బీజేపీ 1996లో 161 సీట్లు సాధించి ప్రధాన పార్టీగా అవతరించింది.
భావజాల సమన్వయం:
ఆర్ఎస్ఎస్ యొక్క హిందుత్వ సిద్ధాంతం బీజేపీ రాజకీయ వ్యూహాలకు మూలస్తంభం. ఆర్ఎస్ఎస్ సర్‌సంఘచాలక్ మోహన్ భాగవత్ ప్రసంగాల్లో, భారతదేశాన్ని ‘హిందూ రాష్ట్ర’గా చిత్రీకరించడం, సమాజంలో ఏకత్వం తీసుకురావడం లక్ష్యంగా చెప్పబడుతుంది. బీజేపీ ఈ భావనను రాజకీయంగా అమలు చేస్తుంది – 2019లో ఆర్టికల్ 370 రద్దు, సిటిజన్‌షిప్ అమెండ్‌మెంట్ యాక్ట్ (సీఏఏ), మరియు 2024లో అయోధ్యలో రామ మందిర్ ప్రారంభం దీనికి ఉదాహరణలు. మీడియా వ్యాసాల ప్రకారం, ఆర్ఎస్ఎస్ శాఖలు గ్రామీణ స్థాయిలో స్వయం సేవకులను సమీకరించి, బీజేపీకి ఎన్నికల ప్రచారంలో సహాయం చేస్తాయి. ఉదాహరణకు, 2014 మరియు 2019 ఎన్నికల్లో బీజేపీ విజయాలకు ఆర్ఎస్ఎస్ యొక్క సంస్థాగత బలం కీలకం, ఇది 50 వేలకు పైగా శాఖల ద్వారా సాధ్యమైంది.
రాజకీయ సమన్వయం:
ఆర్ఎస్ఎస్ బీజేపీకి కేడర్‌ను అందిస్తుంది. బీజేపీ నాయకులు , నరేంద్ర మోడీ, అమిత్ షా, జేపీ నడ్డా… ఆర్ఎస్ఎస్ నేపథ్యం నుంచి వచ్చారు. ఆర్ఎస్ఎస్ స్వయంసేవకులు ఎన్నికల సమయంలో బూత్-స్థాయి ప్రచారం, ఓటరు సమీకరణ,సామాజిక మీడియా వ్యూహాలలో పాల్గొంటారు. 2025లో ఆర్ఎస్ఎస్ శతాబ్ది వేడుకల సందర్భంగా, బీజేపీ ఢిల్లీ అసెంబ్లీ ఎన్నికల్లో విజయం సాధించడానికి ఆర్ఎస్ఎస్ సహాయం కీలకమైంది. ఆర్ఎస్ఎస్ యొక్క ‘సేవా భారతి’ వంటి సామాజిక కార్యక్రమాలు బీజేపీకి గ్రామీణ ఓటర్ల మద్దతును పెంచాయి, ముఖ్యంగా ఉత్తర భారతదేశంలో.
విమర్శలు:
ఆర్ఎస్ఎస్-బీజేపీ సంబంధం విమర్శలను కూడా ఎదుర్కొంటుంది. విమర్శకులు ఆర్ఎస్ఎస్‌ను ‘సాంస్కృతిక సంస్థ’గా చెప్పుకున్నప్పటికీ, బీజేపీ ద్వారా రాజకీయ ఆధిపత్యాన్ని సాధిస్తుందని ఆరోపిస్తున్నారు. ది హిందూ సంపాదకీయాల ప్రకారం, ఆర్ఎస్ఎస్ యొక్క హిందుత్వ ఎజెండా బీజేపీ ద్వారా మైనారిటీలను మార్జినలైజ్ చేస్తుంది, సీఏఏ మరియు ఎన్‌ఆర్‌సీ వంటి విధానాలు దీనికి ఉదాహరణ. అలాగే, ఆర్ఎస్ఎస్ యొక్క విద్యా సంస్థల ద్వారా (అఖిల భారతీయ విద్యార్థి పరిషత్) చరిత్ర, సైన్స్ సిలబస్‌లలో మార్పులు బీజేపీ ప్రభుత్వంలో స్పష్టంగా కనిపిస్తాయి. ఇది శాస్త్రీయతను రాజకీయీకరిస్తుందని విమర్శలు ఉన్నాయి. ఉదాహరణకు, ‘ఆర్యన్ ఇన్వేషన్ థియరీ’ని తిరస్కరించడం లేదా ‘వేదిక్ సైన్స్’ను ప్రోత్సహించడం దీనిలో భాగమే.
మరో విమర్శ ఏమిటంటే, ఆర్ఎస్ఎస్ యొక్క సామాజిక సేవా కార్యక్రమాలు బీజేపీకి రాజకీయ లాభం కోసం ఉపయోగ పడుతున్నా యి. ప్రకృతి విపత్తుల సమయంలో 2001 భుజ్ భూకంపం, 2013 ఉత్తరాఖండ్ వరదలు, కోవిడ్ మహమ్మారి… ఆర్ఎస్ఎస్ స్వయంసేవకులు చేసిన సహాయం బీజేపీకి సానుకూల ఇమేజ్‌ను తెచ్చిపెట్టింది. అయితే, ఇది రాజకీయ ఉద్దేశంతో కూడిన సేవగా కొందరు విమర్శిస్తున్నారు. ది వైర్ వ్యాసాలు ఆర్ఎస్ఎస్-బీజేపీ సంబంధాన్ని ‘సామాజిక-రాజకీయ సమ్మేళనం’గా వర్ణిస్తూ, ఇది లౌకికవాదాన్ని బలహీనపరుస్తుందని పేర్కొన్నాయి. ముఖ్యంగా, ఆర్ఎస్ఎస్ యొక్క మైనారిటీ వ్యతిరేక ధోరణి బీజేపీ విధానాలలో ప్రతిఫలిస్తుందని, 2020 ఢిల్లీ అల్లర్లు దీనికి ఉదాహరణగా చెప్పబడుతుంది.
బలాలు- సవాళ్లు:
ఆర్ఎస్ఎస్-బీజేపీ సంబంధం బీజేపీకి బలమైన సంస్థాగత నిర్మాణాన్ని అందిస్తుంది. ఆర్ఎస్ఎస్ యొక్క 50 వేలకు పైగా శాఖలు, యువకులను శిక్షణ ఇవ్వడం, క్రమశిక్షణతో కూడిన కేడర్‌ను సృష్టించడం బీజేపీకి ఎన్నికల విజయాలకు దోహదపడింది. 2025లో ఢిల్లీ ఎన్నికల విజయం దీనికి నిదర్శనం. అయితే, ఈ సంబంధం సవాళ్లను కూడా ఎదుర్కొంటుంది. ఆర్ఎస్ఎస్ యొక్క హిందుత్వ ఎజెండా బీజేపీని మైనారిటీల నుంచి దూరం చేస్తుంది. ఇది దక్షిణ రాష్ట్రాల్లో (తమిళనాడు, కేరళ) బీజేపీ విస్తరణను పరిమితం చేస్తుంది. అలాగే, ఆర్ఎస్ఎస్ యొక్క ‘మతపరమైన’ దృష్టి బీజేపీని విపక్షాల నుంచి ‘మత రాజకీయాల’ ఆరోపణలకు గురిచేస్తుంది.
భవిష్యత్ దిశ:
2025లో ఆర్ఎస్ఎస్ శతాబ్ది వేడుకలు బీజేపీకి మరింత ఊతం ఇచ్చాయి. కానీ భవిష్యత్ సవాళ్లు స్పష్టంగా ఉన్నాయి. గ్లోబలైజేషన్, యువతలో పెరుగుతున్న పాశ్చాత్య ప్రభావం మధ్య, ఆర్ఎస్ఎస్ తన సిద్ధాంతాన్ని డిజిటల్ యుగానికి అనుగుణంగా మార్చాలి. బీజేపీ కూడా మైనారిటీలతో సంబంధాలను మెరుగుపరచాల్సి ఉంది, లేకపోతే దక్షిణాసియా దేశాల్లో భారతదేశ ప్రభావం తగ్గవచ్చు. ఆర్ఎస్ఎస్-బీజేపీ సంబంధం భారత రాజకీయాలను మార్చివేసినప్పటికీ, దాని ఏకపక్ష హిందుత్వ దృష్టి సామాజిక విభజనలను పెంచే ప్రమాదం ఉంది.
చివరిగా….ఆర్ఎస్ఎస్, బీజేపీ సంబంధం భారత రాజకీయాలలో ఒక శక్తివంతమైన సమ్మేళనం, ఇది హిందుత్వ భావజాలం ద్వారా జాతీయవాదాన్ని ప్రోత్సహిస్తుంది. ఆర్ఎస్ఎస్ యొక్క సంస్థాగత బలం బీజేపీకి ఎన్నికల విజయాలను అందించినప్పటికీ, ఇది లౌకికవాదం మరియు వైవిధ్యాన్ని సవాలు చేస్తుంది. భవిష్యత్తులో, ఈ సంబంధం సమతుల్య దృష్టిని అవలంబిస్తే, భారతదేశానికి ఒక బలమైన శక్తిగా కొనసాగవచ్చు; లేకపోతే, ఇది దేశవ్యాప్తంగా ప్రజల మధ్య విభజనలను మరింత పెంచే ప్రమాదం ఉంది. ఇది భారత దేశ చరిత్రకు, ఐక్యతా, సమగ్రతలకు ప్రమాదం కలగనుంది.
