ఉపాధి హామీ పథకం పేరు మార్పు వివాదం

జ్ఞానతెలంగాణ,నేషనల్ బ్యూరో :

కేంద్రంలోని ఎన్డీయే ప్రభుత్వం వరుసగా పథకాలు, సంస్థలు, ప్రదేశాల పేర్లను మార్చుతూ వస్తున్న నేపథ్యంలో ఇప్పుడు దేశంలో గ్రామీణ పేదలకు ఉపాధి భరోసా కల్పించే అత్యంత కీలకమైన మహాత్మా గాంధీ జాతీయ గ్రామీణ ఉపాధి హామీ పథకం (ఎంజీఎన్‌రేగా) పేరును కూడా మార్చేందుకు సిద్ధమవడం దేశవ్యాప్తంగా పెద్ద చర్చకు దారితీస్తోంది. గాంధీ పేరును పూర్తిగా తొలగించి, పొడి అక్షరాల్లో ‘రామ్‌జీ’ అనే సంక్షిప్త రూపం వచ్చేలా కొత్త పేరు పెట్టాలని కేంద్ర ప్రభుత్వం భావిస్తున్నట్లు సమాచారం వెలుగులోకి వచ్చింది. ఈ మేరకు రాబోయే పార్లమెంట్ సమావేశాల్లో “గ్యారంటీ ఫర్ రోజ్‌గార్ అండ్ అజీవికా మిషన్ (గ్రామీణ్) (VB-G RAM G) బిల్లు 2025” పేరుతో కొత్త బిల్లును ప్రవేశపెట్టాలని కేంద్రం సిద్ధమవుతోంది. పేరుతో పాటు పథకంలోని నిర్మాణాత్మక అంశాల్లోనూ పలు మార్పులను ప్రతిపాదించింది. ప్రస్తుతం గ్రామీణ కుటుంబాలకు సంవత్సరానికి 100 రోజుల పని కల్పిస్తుండగా, కొత్త బిల్లు ప్రకారం ఈ పని దినాలను 125 రోజులకు పెంచాలని నిర్ణయించింది. ఇది ఒకవైపు గ్రామీణ పేదలకు అదనపు ఉపాధి అవకాశాలు కల్పించే అంశంగా కనిపించినప్పటికీ, మరోవైపు నిధుల భారం విషయంలో కేంద్ర ప్రభుత్వం తన బాధ్యతను క్రమంగా తగ్గించుకుంటున్నదన్న విమర్శలు కూడా వినిపిస్తున్నాయి. కొత్త బిల్లు ప్రకారం ఉపాధి హామీ పథకానికి అవసరమైన నిధుల్లో కేంద్ర ప్రభుత్వం 60 శాతం, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు 40 శాతం వాటా సమకూర్చాల్సి ఉంటుంది. ఇప్పటి వరకు ఈ పథకంలో కేంద్ర వాటా ఎక్కువగా ఉండగా, ఇప్పుడు రాష్ట్రాలపై అదనపు ఆర్థిక భారం మోపుతున్నారని ప్రతిపక్షాలు ఆరోపిస్తున్నాయి. అయితే ఈశాన్య రాష్ట్రాలు, హిమాలయ ప్రాంతాల్లో ఉన్న ఉత్తరాఖండ్, హిమాచల్ ప్రదేశ్, జమ్మూ కశ్మీర్ వంటి రాష్ట్రాలకు మాత్రం ప్రత్యేక మినహాయింపులు ఇచ్చి, అవి కేవలం 10 శాతం వాటా సమకూర్చుకుంటే సరిపోతుందని బిల్లులో పేర్కొన్నారు. నిధుల వినియోగం, పనుల అమలు, పర్యవేక్షణలో పారదర్శకత పెంచేందుకు కేంద్ర స్థాయిలో సెంట్రల్ గ్రామీణ రోజ్‌గార్ గ్యారెంటీ కౌన్సిల్, రాష్ట్ర స్థాయిల్లో స్టేట్ రోజ్‌గార్ గ్యారెంటీ కౌన్సిల్స్ ఏర్పాటు చేయాలని ప్రభుత్వం ప్రతిపాదించింది. వీటితో పాటు విధాన పరమైన సమస్యల పరిష్కారం, నిధుల వ్యయం పర్యవేక్షణ కోసం కేంద్ర, రాష్ట్ర స్థాయిల్లో స్టీరింగ్ కమిటీలను కూడా ఏర్పాటు చేయనున్నారు. గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో వ్యవసాయ పనులు ముమ్మరంగా జరిగే సమయంలో ఉపాధి హామీ పనులను తాత్కాలికంగా నిలిపివేసే అధికారం రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలకు ఇవ్వాలని బిల్లులో పేర్కొన్నారు. ముందుగానే తేదీలను ప్రకటించి ఆ సమయంలో పనులను నిలిపివేయడం ద్వారా వ్యవసాయ కూలీల కొరత రాకుండా చూడాలన్నది ప్రభుత్వ వాదనగా ఉంది. అయితే దీని వల్ల ఉపాధి హామీ పథకం ద్వారా నిరంతర ఆదాయం పొందే పేద కూలీలకు ఇబ్బందులు ఎదురయ్యే ప్రమాదం ఉందని నిపుణులు హెచ్చరిస్తున్నారు. మహిళలు, వృద్ధులు, దివ్యాంగులు, ఇతర ప్రత్యేక అవసరాలు ఉన్నవారికి ప్రత్యేక కూలీ రేట్లు అమలు చేయాలని బిల్లులో ప్రతిపాదించడం ఒక సానుకూల అంశంగా కనిపిస్తున్నప్పటికీ, దాని అమలు ఎలా ఉంటుందన్నదానిపై స్పష్టత అవసరమన్న అభిప్రాయాలు వ్యక్తమవుతున్నాయి. ఉపాధి కోసం దరఖాస్తు చేసుకున్న వారికి 15 రోజుల వ్యవధిలో పని కల్పించనట్లయితే అలవెన్స్ ఇవ్వాలన్న నిబంధనను కొనసాగించారు. అలాగే పనులు చేసిన వారికి 15 రోజులలోపు కూలీ డబ్బులు చెల్లించకపోతే, 16వ రోజు నుంచి 0.05 శాతం అపరాధ రుసుముతో కలిపి మొత్తం కూలీ చెల్లించాల్సి ఉంటుందని కొత్త బిల్లులో స్పష్టం చేశారు. అయితే పథకంలో ఈ మార్పులన్నిటికంటే ఎక్కువగా రాజకీయ దుమారం రేపింది మహాత్మా గాంధీ పేరు తొలగింపే. దీనిపై కాంగ్రెస్ పార్టీ తీవ్ర స్థాయిలో స్పందించింది. కాంగ్రెస్ నాయకురాలు, ఎంపీ ప్రియాంక గాంధీ ఈ నిర్ణయాన్ని తీవ్రంగా ఖండిస్తూ, పార్లమెంట్ కాంప్లెక్స్ వెలుపల మీడియాతో మాట్లాడుతూ “మహాత్మా గాంధీ పేరు ఎందుకు తొలగిస్తున్నారు? గాంధీ దేశంలోనే కాదు, ప్రపంచవ్యాప్తంగా అహింస, సత్యం, సామాజిక న్యాయానికి ప్రతీక. అలాంటి మహానీయుడి పేరును తొలగించడంలో ప్రభుత్వ ఉద్దేశం ఏమిటి?” అని ప్రశ్నించారు. ఒక పథకం పేరు మారితే కార్యాలయాల బోర్డులు, స్టేషనరీ, ఫార్ములు, డిజిటల్ రికార్డులు, ప్రచార సామగ్రి ఇలా అనేక మార్పులు చేయాల్సి వస్తుందని, అందుకు భారీగా ప్రజాధనం ఖర్చవుతుందని ఆమె పేర్కొన్నారు. దీని వల్ల ప్రజలకు ఏమి ప్రయోజనం కలుగుతుందో ప్రభుత్వం చెప్పాలని డిమాండ్ చేస్తూ, ఇది సమయం, ధనం వృథా చేయడమే తప్ప ప్రజలకు మేలు చేసే నిర్ణయం కాదని ప్రియాంక గాంధీ వ్యాఖ్యానించారు. మొత్తంగా చూస్తే, ఉపాధి హామీ పథకంలో కొన్ని సాంకేతిక, పరిపాలనా మార్పులు ప్రతిపాదించినప్పటికీ, గాంధీ పేరు తొలగింపు అంశం రాజకీయంగా, సామాజికంగా తీవ్ర చర్చకు దారి తీస్తోంది. ఇది కేవలం పేరు మార్పు మాత్రమేనా, లేక దేశ విధానాల్లో ఒక భావజాల మార్పుకు సంకేతమా అన్న ప్రశ్నలు ఉత్పన్నమవుతున్నాయి. రాబోయే పార్లమెంట్ సమావేశాల్లో ఈ బిల్లు చర్చకు వచ్చినప్పుడు కేంద్ర ప్రభుత్వం తన నిర్ణయాన్ని ఎలా సమర్థించుకుంటుందో, ప్రతిపక్షాలు ఎలాంటి ప్రతిఘటన చేస్తాయో అన్నది దేశవ్యాప్తంగా ఆసక్తిగా మారింది.