భారత్ లో నిరుద్యోగ విజృంభణ: యువత భవిష్యత్తు ప్రశ్నార్థకం.
భారత్ లో నిరుద్యోగ విజృంభణ: యువత భవిష్యత్తు ప్రశ్నార్థకం.
భారతదేశం ప్రపంచంలోనే అతి వేగవంతమైన ఆర్థిక వృద్ధి సాధించిన దేశాల్లో ఒకటిగా మారినప్పటికీ, దాని మూలాల్లో దాగి ఉన్న నిరుద్యోగ సమస్య ఒక మునిగిపోని ఐస్‌బర్గ్‌లా ఉంది. ప్రధాని మోదీ 2014లో అధికారంలోకి వచ్చినప్పటి నుండి “ప్రతి సంవత్సరం రెండు కోట్ల ఉద్యోగాలు” అనే వాగ్దానం చేశారు. కానీ, 2025 సెప్టెంబర్ నాటికి, ఈ వాగ్దానం ఒక కలగా మారింది. ప్రభుత్వ ప్రారంభ పరిస్థితి సమీక్ష (పీఎల్‌ఎఫ్‌ఎస్) ప్రకారం, ఆగస్టు 2025లో దేశవ్యాప్త నిరుద్యోగ రేటు 5.1 శాతానికి పడిపోయినప్పటికీ, ఇది ఒక తాత్కాలిక ఉపశమనం మాత్రమే. సెంటర్ ఫర్ మానిటరింగ్ ఇండియన్ ఎకానమీ (సీఎమ్‌ఐఈ) డేటా ప్రకారం, జూలై 2025లో ఇది 6.8 శాతంగా ఉంది. ముఖ్యంగా 20-24 సంవత్సరాల వయస్సు గల యువతలో 35.9 శాతం వరకు చేరింది.
ఈ గణాంకాలు ఒక్కోసారి ఆశాకిరణాల్లా కనిపించినా, ఆధారాలు ఆందోళనకరంగా ఉన్నాయి. యువతలో 83 శాతం మంది నిరుద్యోగులు ఉండటం, మహిళల శ్రామిక శక్తి (ఎల్‌ఎఫ్‌పీఆర్) ప్రకారం 32 శాతానికి పెరిగినప్పటికీ, ఇది 2016లో 46 శాతం నుండి గణనీయంగా తగ్గిన స్థితిగా స్పష్టంగా కనపడుతుంది.
ఈ విషయం భారత ఆర్థిక వ్యవస్థలోని లోతైన అసమతుల్యతను బహిర్గతం చేస్తుంది. జీడీపీ 7.4 శాతం వృద్ధి చెందుతున్నప్పుడు, ఉద్యోగాలు ఎందుకు సృష్టించబడటం లేదు?
ఈ సమస్యలో మొదటి భాగం యువత నిరుద్యోగం. 15-29 సంవత్సరాల మధ్య పట్టణ యువతలో జూలై 2025లో 19 శాతం నిరుద్యోగులుగా ఉన్నారు. గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో 13.8 శాతం. అజీమ్ ప్రేమ్జీ యూనివర్సిటీ యొక్క ‘స్టేట్ ఆఫ్ వర్కింగ్ ఇండియా 2023’ రిపోర్టు ప్రకారం, డిగ్రీ ఉన్న వారిలో 42 శాతం మంది 25 ఏళ్ల లోపు నిరుద్యోగులు. ఇది 2024 ఐఎల్‌ఓ-ఐఎచ్‌డి ‘ఇండియా ఎంప్లాయ్‌మెంట్ రిపోర్టు’లో కూడా పునరావృతమైంది.విద్యార్థులు మధ్య తక్కువ నైపుణ్యాల కారణంగా ఉద్యోగాలు పొందలేక పోతున్నారు.
ఈ యువత దేశ జనాభాలో 54 శాతాన్ని (2050 నాటికి) కలిగి ఉంటారు. కానీ వారి శక్తి ప్రతిభ ప్రతిఘటనగా మారుతోంది. పార్లమెంట్‌లో చొరబడిన మనోరంజన్, సాగర్ లాంటి యువకులు ఈ ఆక్రోశానికి చిహ్నాలు. వారి చర్యలు తప్పుగా ఉండవచ్చు. కానీ ఇది పాలకులకు ఒక హెచ్చరిక. ఓటు రాజకీయాలు యువత ఆవేదనను అణచివేయలేవు. మరో ముఖ్య అంశం మహిళల ఉపాధి. 2025 ఆగస్టులో మహిళల ఎల్‌ఎచ్‌పీఆర్ 32 శాతానికి పెరిగింది, గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో 35.4 శాతం వరకు. కానీ, ఇది కోవిడ్ ముందు 50 శాతం స్వయం ఉపాధి నుండి తగ్గి, తక్కువ ఆదాయాలతో (15 శాతం తగ్గుదల) జీవిస్తున్న స్థితి. ఐఎల్‌ఓ డేటా ప్రకారం, మహిళల నిరుద్యోగ రేటు 4.4 శాతం (2024), కానీ వాస్తవంలో వారు అసంఘటిత రంగాల్లో బానిసత్వంలా పని చేస్తున్నారు.వీరు స్థిరమైన వేతనాలు, ఆరోగ్య సౌకర్యాలు లేకుండా ఉన్నారు. ఈ తగ్గుదలకు కారణం కుల, లింగ వివక్ష కూడా ఓ కారణం. 2021-22లో స్త్రీలకు సగటు వేతనం రూ.13,666, పురుషులకు రూ.17,910. ఎస్‌సీ/ఎస్‌టీలకు మరింత తక్కువ, ముస్లింలకు రూ.13,550 మాత్రమే.
ఇలాంటి అసమానతలు సామాజిక ఉద్రిక్తిని పెంచుతున్నాయి, ముఖ్యంగా రోజువారీ కూలీల్లో ఆత్మహత్యలు 2014లో 15,735 నుండి 2021లో 42,004కి పెరిగాయి. ఈ ట్రెండ్ 2025లోనూ కొనసాగుతోంది.
నిరుద్యోగ పెరుగుదలకు మూల కారణాలు మూడు: వ్యవసాయ సంక్షోభం, పెట్టుబడిదారీ అసమతుల్యత, పాలనా విధానాలు. మొదట, వ్యవసాయం రంగాన్ని పరిశీలిస్తే దేశ శ్రామికులు 45 శాతం ఆధారపడిన ఈ రంగం 2025 మేలో కోతలు పడ్డాయి. పంటల తర్వాత ఉద్యోగాలు 5.6 శాతం నిరుద్యోగానికి కారణమయ్యాయి.
అమెరికా అధ్యక్షుని టారిఫ్‌లు, వాతావరణ మార్పులు, యంత్రీకరణ వల్ల 1983లో 61 శాతం నుండి 2025లో 37 శాతానికి పురుషుల ఉపాధి తగ్గింది. మహిళలు 75.5 శాతం నుండి 59 శాతానికి. బడ్జెట్‌లో వ్యవసాయానికి 4 శాతం మాత్రమే కేటాయింపులు జరిగాయి . రైతుల పాలిట మూడు నల్ల చట్టాలను బీజేపీ ప్రభుత్వం తీసుకొచ్చింది.లక్షలాది రైతుల ఉద్యమాన్ని ప్రేరేపించాయి.ఒక సంవత్సరం పై చిలుకు వారు కేంద్ర ప్రభుత్వం పై నిరసన దీక్షలు చేశారు.ఇది 45 కోట్ల వలస కార్మికులను పట్టణాల వైపుకు నెట్టివేసింది. కానీ అక్కడ కూడా అవకాశాలు తక్కువ. రెండవది, పెట్టుబడిదారీ వ్యవస్థ. సంపద అసమానత పెరిగేకొద్ది, కొనుగోలు శక్తి తగ్గుతోంది, యంత్రాలు పెరుగుతున్నాయి. 12 మిలియన్ ఉద్యోగాలు సృష్టించాల్సిన అవసరం ఉన్నప్పటికీ, మాన్యుఫాక్చరింగ్ స్థిరపడలేదు, సేవలు పరిమితంగా ఉన్నాయి.
వేతనాలు స్థిరంగా, రెగ్యులర్ కార్మికులకు 2017-22 మధ్య రూ.19,450 నుండి రూ.19,456 కు మాత్రమే స్వల్పంగా పెరిగింది. రాష్ట్రాల మధ్య వ్యత్యాసం అధికంగా ఉంది. కేరళలో రూ.22,287, ఉత్తరప్రదేశ్‌లో రూ.16,110. ఇది ద్రవ్యోల్బణంతో పోలిస్తే ఇది ఒక విషాదం. ముఖ్యంగా వీరిని అసంఘటిత రంగాల్లో ‘ఆధునిక బానిసలు’గా మారిన కార్మికులుగా చెప్పుకోవాలి.
మూడవది, పాలనా విధానాలు. బీజేపీ ప్రభుత్వం మతతత్వ అజెండాలు (ఆర్టికల్ 370 రద్దు, రామాలయం) ప్రాధాన్యత ఇచ్చి, కార్పొరేట్‌లకు రూ.లక్షల కోట్ల రాయితీలు ఇచ్చింది. 2019-20లో రాజకీయ విరాళాల్లో 75 శాతానికి పైగా బీజేపీకి వచ్చాయి. ఇది యువత దృష్టిని మళ్లించడానికి ఉపయోగపడుతోంది. కానీ నైపుణ్యాల అభివృద్ధి (ఇండియా స్కిల్స్ రిపోర్టు 2025 ప్రకారం, 25 శాతం ఉద్యోగాలు మార్పు చెందుతాయి) లేకుండా పరిష్కారం లేదు.
సంఘటిత రంగాల్లో కూడా ఉద్యోగాలు తగ్గి, నిర్మాణం, అసంఘటిత రంగాల్లోనూ జరుగుతున్నాయి. ఇక్కడ భద్రత లేదు.
ఈ సమస్యలు ఒక గొలుసుకట్టు పరిణామాలు గా ఉంటాయి. వ్యవసాయ సంక్షోభం వలసలను పెంచుతుంది. పెట్టుబడిదారీ అసమతుల్యత వేతనాలు తగ్గిస్తుంది. పాలనా ప్రాధాన్యతలు సామాజిక విభజనను పెంచుతున్నాయి. 2050 నాటికి 54 శాతం యువత ఉండబోతున్న దేశం, వారికి ఉద్యోగ , ఉపాధి కల్పించలేకపోతే, ఆర్థిక వృద్ధి ఒక భ్రమ మాత్రమే. పరిష్కారాలు ఏమిటంటే నైపుణ్యాల శిక్షణ (ఫ్యూచర్ ఆఫ్ జాబ్స్ రిపోర్టు ప్రకారం, 63 శాతం మందికి శిక్షణ అవసరం ఉంటుంది.), వ్యవసాయ సబ్సిడీలు పెంచడం, కార్పొరేట్ బాధ్యతలు విధించడం.
ప్రభుత్వం ఆధునిక పార్లమెంట్, విగ్రహాలు పెట్టినట్టు, యువతకు కెవలం వాగ్దానాలు కాకుండా, నిజమైన అవకాశాలు ఇవ్వాలి. లేకపోతే, ఈ ఆక్రోశం ఒక దేశీయ తిరుగుబాటుగా మారవచ్చు. ప్రస్తుతం మన చుట్టూ ఉన్న ప్రపంచంలో అలాంటి తిరుగు బాట్లే జరుగుతున్నాయి.ముఖ్యంగా చదువుకున్న యువతకు, ఉద్యోగ, ఉపాధి అవకాశాలు ప్రభుత్వం కల్పించాలి.ఈ విషయంలో నిర్లక్ష్యం, అలసత్వం ఎవరికీ మంచిది కాదు. దేశంలో ఏ మారుమూల కూడా అశాంతి, అసంతృప్తి ఉండాల్సిన విషయం కాదు.
డాక్టర్. కోలాహలం రామ్ కిశోర్. 9849328496.
